Średniowieczna Europa od VIII do X wieku kojarzy nam się zazwyczaj z państwem Karola Wielkiego czy też Świętym Cesarstwem Rzymskim Narodu Niemieckiego, które to coraz bardziej rozwijały się – budując miasta i prowadząc handel. W tle rysuje się konflikt między papiestwem a cesarstwem. A jak przedstawia się sytuacja na ziemiach polskich?
Murowane miasta a grody
Ziemie polskie aż do X wieku były praktycznie nietknięte przez intensywny rozwój cywilizacji. Ponad 80% ziem pokrywały gęste lasy, a średnia gęstość zaludnienia wynosiła ok. 4 osób na 1 km kw. (dla porównania dziś jest to ok. 100-120 osób). Liczba mieszkańców nie przekraczała miliona osób. Gdy Zachód intensywnie się rozwijał – m.in. tworząc nowoczesne ośrodki miejskie na ziemiach polskich dominowały grody – niewielkie osady, które będąc otoczone wałami obronnymi zapewniały obronę przed najeźdźcą. Życie mieszkańców koncentrowało się głównie na roli. Były to pierwsze – jeszcze prymitywne formy państwowości.
Trzeba przyznać, że intensywny rozwój na ziemiach dzisiejszej Polski przypada dopiero na pierwszą połowę X wieku. Wtedy to bowiem plemię Polan rozpoczęło ekspansywną politykę podporządkowując sobie coraz to większe terytorium. W tym miejscu warto bowiem rozważyć problem założenie państwa – mianowicie jak ono powstaje?
Według najczęstszej tezy powtarzanej przez historyków państwo może zaistnieć dopiero wtedy, gdy ludność wytwarzająca żywność jest w stanie jej wytworzyć na tyle dużo, że ci, którzy rolą się nie zajmują mogą parać się innymi zajęciami – w taki oto sposób wytwarzają się kolejne warstwy społeczeństwa m.in. rycerstwo oraz duchowieństwo.
Polanie
Polanie prowadząc lepszą politykę wewnętrzną od innych plemion na ziemiach polskich wkrótce zdobyły nad nimi przewagę. I opanowując Wielkopolskę w latach 40′ X wieku wznieśli grody m.in. w Gnieźnie, Poznaniu i Ostrowie Lednickim.
Polanami rządziła dynastia Piastów – jej nazwa wywodzi się od legendarnego założyciela – Piasta Kołodzieja, który według legendy pokonać miał króla Popiela, a wdzięczny lud obwołał go nowym władcą. Kolejni władcy są już postaciami historycznymi – mowa tutaj kolejno o: Siemowicie (synu Piasta), Leszku (lub Lestku) i Siemomyśle – ojcu Mieszka I.
Bezpośrednio przed rokiem 966 żydowski podróżnik i kupiec Ibrahin ibn Jakub pisze, że państwo Mieszka opanowało rozległe obszary, dysponując jednocześnie dobrze zorganizowaną armią i będąc bezpośrednim sąsiadem Cesarstwa. Do Polan należała wówczas Wielkopolska (z głównym grodem w Gnieźnie), ziemia lubuska, Pomorze Zachodnie. Według szacunków państwo Mieszka I liczyło ok. 100-150 tys. km kwadratowych.
CDN.
